Protein Takviyeleri Sağlık Riski İçerebilir
Günümüzde milyonlarca insan, kas gelişimi veya beslenme takviyesi amacıyla protein tozlarına yöneliyor. Ancak ABD merkezli bağımsız bir kar amacı gütmeyen kuruluş olan Consumer Reports’un yeni raporu, bu ürünlerin bazılarının sadece protein değil, aynı zamanda tehlikeli kurşun içerdiğini ortaya koydu.
Rapora göre, test edilen 23 protein tozu ve shake ürününün üçte ikisi, günlük güvenli kurşun tüketim sınırını aşacak seviyede kurşun içeriyor. Üstelik bazı ürünlerde şeker oranı da önerilen sınırın on katına kadar çıkabiliyor.
Protein tozları, sütten elde edilen kazein veya peynir altı suyu proteini gibi hayvansal kaynaklardan veya soya fasulyesi, bezelye veya kenevir gibi bitkisel kaynaklardan elde edilen toz protein formlarıdır
Kurşun Seviyeleri ve Düzenleyici Boşluklar
Consumer Reports, günlük güvenli kurşun miktarını 0,5 mikrogram (μg) olarak belirledi. Buna karşılık, FDA (ABD Gıda ve İlaç Dairesi) günlük sınırı 12,5 μg olarak kabul ediyor. Columbia Üniversitesi’nden Çevre Sağlığı Bilimleri Yardımcı Doçenti Dr. Kathrin Schilling, bu farkın nedenini şöyle açıklıyor:
“Consumer Reports, FDA’dan daha düşük bir kıyaslama seviyesi kullanıyor; çünkü takviyelerde ağır metaller için federal bir sınır yok ve üreticilerin ürünlerinin güvenli olduğunu kanıtlamaları gerekmiyor.”
ABD’de protein tozları gıda takviyesi olarak sınıflandırıldığından, 1994 tarihli Gıda Takviyesi Sağlık ve Eğitim Yasası (DSHEA) çerçevesinde düzenleniyor. Bu durum, ürünlerin piyasaya sürülmeden önce güvenlik testine tabi tutulmamasına yol açıyor. Avrupa ve Birleşik Krallık’ta ise protein tozları gıda olarak sınıflandırılıyor ve standart gıda güvenliği yasalarına tabi. Ancak Dr. Schilling, buna rağmen eser miktarda kurşun oluşabileceğini belirtiyor:
“Daha sıkı denetimlere rağmen, iz miktarda kurşun hâlâ ortaya çıkabilir.”
Kurşunun Tehlikeleri
Kurşunun insan vücudu için güvenli bir seviyesi yok. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve çeşitli çevre sağlığı araştırmaları, kurşuna maruz kalmanın ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını belirtiyor. Araştırmalar, yüksek kan kurşun seviyelerinin kalp hastalıkları ve ölüm riskini artırdığını gösteriyor. Örneğin, 20 yıl süren bir ABD çalışmasında kan kurşun seviyeleri yüksek olan bireylerin, ölüm riskinin düşük seviyelere göre %37, kalp hastalığından ölme riskinin ise %70 daha fazla olduğu tespit edildi.
Kurşun, vücutta özellikle kemiklerde ve dişlerde uzun süre birikiyor ve zamanla kan dolaşımına geri sızabiliyor. Bu nedenle, günlük küçük miktarlardaki kurşun bile yıllar içinde birikerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Bitki Bazlı Protein Tozlarında Kurşun Riski
Consumer Reports’un testlerinde, porsiyon başına en yüksek kurşun içeriğine sahip iki protein tozu bitki bazlı ürünlerdi. Dr. Schilling, bunun doğal bir süreçten kaynaklandığını belirtiyor:
“Bezelye, soya ve kenevir gibi bitkiler, topraktaki metalleri doğal olarak emer. Bu da işlenip toz haline geldiğinde metallerin yoğunlaşmasına yol açıyor.”
Toprakta veya sulama suyunda az miktarda kurşun bulunsa bile, bitkiler bunu bünyelerine alabiliyor. Dolayısıyla, protein tozları üretiminde kullanılan hammaddelerin kaynağı ve işlenme yöntemi, kurşun seviyesini doğrudan etkiliyor.
Tüketiciler Ne Yapmalı?
Dr. Schilling, protein tozlarının riskinin tek başına ciddi paniğe yol açmaması gerektiğini vurguluyor:
“Ana mesaj, tek bir shake için endişelenmek değil. Önemli olan, birden fazla kaynaktan gelen az miktardaki kurşunun birikmesini önlemek ve ürünlerin güvenliği için daha güçlü bir denetim mekanizması talep etmektir.”
Uzmanlar, özellikle bitki bazlı protein tozları kullanırken ürünlerin kaynağına dikkat edilmesini, güvenilir markaların tercih edilmesini ve günlük kurşun maruziyetini azaltacak bilinçli seçimler yapılmasını öneriyor. Protein takviyeleri, kas ve beslenme desteği için popüler bir seçenek olmaya devam ediyor. Ancak yeni araştırmalar, bu ürünlerin gizli kurşun riski taşıyabileceğini gösteriyor. Tüketiciler, bilinçli tercihler yapmalı ve düzenleyici kurumlar, takviyelerin güvenliği için daha güçlü denetimler uygulamalıdır.
Protein Tozları Kurşun Riskiyle Gündemde: Uzmanlar Uyarıyor yazısı ilk önce Beyinsizler üzerinde ortaya çıktı.
